Φωτιάδης Ηλίας ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

Η ιδιοπαθής  Οστεοαρθρίτιδα της άρθρωσης του ώμου ευτυχώς δεν είναι αρκετά συχνή. Αυτή  προέρχεται από τη καταστροφή των αρθρικών επιφανειών στην ωμογλήνη και στη βραχιόνια κεφαλή. Περισσότερο είναι πάθηση φθοράς και εμφανίζεται σε μεγαλύτερες ηλικίες.  Άλλες σπανιότερες αιτίες οστεοαρθρίτιδας είναι η μετατραυματική  Οστεοαρθρίτιδα που εμφανίζεται μετά από τραυματισμούς στον ώμο- κυρίως κατάγματα- και συναντάται και σε νέους ασθενείς.  Επίσης η οστεοαρθρίτιδα λόγω επανειλημμένων εξαρθρημάτων ( καθ’ έξιν εξάρθρημα),  η οστεοαρθρίτιδα μετά από φλεγμονές της άρθρωσης του ώμου  (σηπτική αρθρίτιδα) κλπ. Οι οστεοαρθρίτιδες αφορούν όλες τις ηλικίες και τα δύο φύλα ανάλογα με το αίτιο. Οι εκφυλιστικές οστεοαρθρίτιδες παρατηρούνται στα άτομα μεγάλης ηλικίας (50 ετών και άνω). Είναι βέβαιο ότι η υπερβολική χρήση μιας άρθρωσης αποτελεί το εναρκτήριο στοιχείο για τη φθορά και καταστροφή αυτής (οστεοαρθρίτιδα). Κατά την οστεοαρθρίτιδα προοδευτικά η άρθρωση παραμορφώνεται και σχηματίζονται οστεόφυτα που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο τις κινήσεις και τον πόνο στην άρθρωση. Η καταστροφή του αρθρικού χόνδρου είναι μη αναστρέψιμη.

Κλινική εικόνα -Συμπτώματα

Τα βασικά συμπτώματα μιας οστεοαρθρίτιδας είναι η δυσκολία στην κίνηση (δυσκαμψία), η ευαισθησία και ο πόνος (τοπικά), η πιθανή διόγκωση της άρθρωσης (πρήξιμο), ο χρόνιος πόνος και σε βαρύτερες καταστάσεις η ύπαρξη τριγμού (τρίξιμο) στις κινήσεις των αρθρώσεων.  Κλινικώς η οστεοαρθρίτιδα του ώμου χαρακτηρίζεται από πόνο στη περιοχή του ώμου που επιδεινώνεται με τις κινήσεις, τοπική ευαισθησία στη πίεση κάτω από το ακρώμιο και περιορισμό του εύρους όλων των κινήσεων του ώμου. Ο πόνος συχνά είναι εντονότερος κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο πόνος είναι μηχανικής αιτιολογίας (αλλοίωση αρθρικών επιφανειών, αύξηση συντελεστή τριβής, οστεόφυτα) και εμφανίζεται κατά την διάρκεια της ημέρας κατά την επιτέλεση των κινήσεων και φλεγμονώδους αιτιολογίας, που παρατηρείται προς το τέλος της ημέρας και κυρίως το βράδυ.

Διάγνωση

Η διάγνωση συνήθως επιβεβαιώνεται με τον ακτινολογικό έλεγχο, όπου παρατηρούμε ασαφή απεικόνιση των αρθρικών επιφανειών, στένωση του μεσαρθρίου διαστήματος, διαβρώσεις και σχηματισμός κύστεων ως και σκληρύνσεις στις αρθρικές επιφάνειες της κεφαλής του βραχιονίου και ωμογλήνης. Στα μαλακά μόρια της άρθρωσης μπορεί να υπάρχουν ασβεστώσεις, οι οποίες αποτελούν ένδειξη της συνύπαρξης μιας περιαρθρίτιδας. Επίσης η αξονική με έγχυση σκιαστικού στην άρθρωση ή η μαγνητική τομογραφία μπορούν να δώσουν πληροφορίες σχετικά με τους μυς και τένοντες της άρθρωσης και την κατάσταση του οστούν.

 Θεραπεία

Έχει σαν σκοπό την μείωση των ενοχλημάτων. Αν τα συμπτώματα είναι ελαφρά, ανάρτηση του μέλους με τριγωνικό επίδεσμο, παυσίπονα, αντιφλεγμονώδη φάρμακα και ελαφρά φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσουν. Η φυσικοθεραπεία έχει ως στόχο να περιορίσει την δυσκαμψία της άρθρωσης και να διατηρήσει μια ικανοποιητική λειτουργία και την δύναμη των μυικών ομάδων. Τέλος προετοιμάζει τους αρρώστους για την μετάβασή τους σε μια χειρουργική επέμβαση ολικής αρθροπλαστικής.  Συχνά επίσης γίνονται εγχύσεις κορτικοειδών ή σκευασμάτων υαλουρονικού οξέος στην άρθρωση. Η αποτελεσματικότητά τους διαφέρει κατά περίπτωση και αναλόγως της βαρύτητας της πάθησης. Αν τα συμπτώματα επιμένουν η θεραπεία είναι χειρουργική και γίνεται ολική αρθροπλαστική ώμου (αντικατάσταση χόνδρου ωμογλήνης και κεφαλής βραχιονίου και τοποθέτηση μεταλλικής πρόθεσης).

Οι προθέσεις του ώμου επιτρέπουν την αποκατάσταση των δραστηριοτήτων του ασθενούς απαλλάσοντάς τον από τον πόνο. Μπορεί επίσης να μετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες όπως το ποδήλατο και η κολύμβηση. Η ανάκτηση των πρότερων δραστηριοτήτων μερικές φορές είναι περιορισμένη και εξαρτάται από την αρχική δυσκαμψία του ώμου και απο την κατάσταση των μυικών ομάδων του ώμου. Οι ασθενείς είναι ικανοποιημένοι σε ένα ποσοστό της τάξεως του 80 ως 85%. Ο πόνος εξαλείφεται στο 90% των περιπτώσεων. Η ανάκτηση της μυικής δύναμης είναι διαφορετική από ασθενή σε ασθενή και εξαρτάται από την κατάσταση των μυικών ομάδων προ της επεμβάσεως.

Επιπλοκές της επέμβασης

Οι κύριες επιπλοκές της επέμβασης είναι οι φλεγμονές της πρόθεσης (5,1%), προβλήματα της ωμογλήνης (5,1%), η αστάθεια της άρθρωσης (3,6%), τα κατάγματα του ακρωμίου (3%), προβλήματα από τους τένοντες του μυοτενοντίου πετάλου του ώμου (4%), καθώς και επιμένων πόνος χωρίς σαφή αιτιολογία σε κάποιες περιπτώσεις.

Μετεγχειρητικές οδηγίες

Ο άμεσος μετεγχειρητικός πόνος είναι μέτριος και ελέγχεται με τα αναλγητικά. Η φυσικοθεραπεία του ώμου αρχίζει την επόμενη μέρα της επέμβασης με ελεγχόμενες κινήσεις από τον φυσικοθεραπευτή. Μετά την έξοδο από την κλινική ο ασθενής μπαίνει σε ένα πιο εντατικό πρόγραμμμα κινησιοθεραπείας. Αυτό στοχεύει στην αποκατάσταση της λειτουργίας του ώμου και την ενδυνάμωση των μυικών ομάδων. Ένα καλό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας εγγυάται στον ασθενή μια βέλτιστη μετεγχειρητική λειτουργία της πρόθεσης και του ώμου. Η οδήγηση προβλέπεται μετά την παρέλευση 2 μηνών μετεγχειρητικά.  Το τελικό μετεγχειρητικό αποτέλεσμα εξαρτάται από την συμμόρφωση του ασθενούς στις οδηγίες του χειρουργού και του φυσικοθεραπευτού, την προεγχειρητική δυσκαμψία του ώμου και την κατάσταση των μυικών ομάδων του ώμου.