ΚΑΤΑΓΜΑΤΑ ΠΤΕΡΝΑΣ
Κατηγορία επέμβασης: Κατάγματα
Η πτέρνα είναι ένα οστό ιδιαίτερο το οποίο βρίσκεται σε επαφή με το έδαφος και δέχεται όλο το βάρος του σώματος. Μεταβιβάζει τα φορτία ομαλά στον άκρο πόδα μεταφέροντάς τα από την κάθετη θέση του σώματος στην επίπεδη και οριζόντια του άκρου ποδιού μας. Τα κατάγματα της πτέρνας είναι συνήθως το αποτέλεσμα ατυχημάτων υψηλής ενέργειας, τέτοιων όπως η πτώση από ύψος. Οι λειτουργικές επιπλοκές αυτών των καταγμάτων είναι σοβαρές, συντηρούνται αρκετό καιρό και συχνά επιφέρουν κάποιο μόνιμο λειτουργικό πρόβλημα στην λειτουργία του ποδιού ή της ποδοκνημικής. Τα κατάγματα της πτέρνας αποτελούν το 60% των καταγμάτων του ταρσού. Παρά την μεγάλη συχνότητά τους η θεραπεία τους αποτελεί μια πραγματική πρόκληση. Η πτέρνα δέχεται 7 φορές περισσότερο φορτίο από ότι το βάρος του σώματος. Εκτός από αυτή τη μηχανική λειτουργία υποστήριξης η πτέρνα προσφέρει ένα σύνθετο δίκτυο αρθρικών επιφανειών με τον αστράγαλο που βρίσκεται από πάνω της και το κυβοειδές μπροστά της, που συμμετέχουν στις σύνθετες κινήσεις της ποδοκνημικής και του άκρου ποδιού.
Τ α κατάγματα της πτέρνας όπως αναφέραμε προκαλούνται έπειτα από τραυματισμούς κάθετης συμπίεσης υψηκής ενέργειας.
Συμπτώματα
Το πιο συχνό σύμπτωμα είναι ο πόνος στην πτέρνα και πιο συγκεκριμένα έπειτα από πίεση και ψηλάφηση. Οι ασθενείς έχουν ένα ιστορικό πρόσφατου τραυματισμού ή μιας πτώσης από ύψος. Είναι αδύνατη η στήριξη επί του ποδός που έχει υποστεί το κάταγμα πτέρνας, υπάρχει μια μειωμένη κινητικότητα του ποδιού και κουτσαίνουμε. Στην κλινική εξέταση βρίσκουμε διόγκωση και αιμάτωμα του ποδιού και της ποδοκνημικής. Ταυτόχρονα είναι πολλές φορές έκδηλη και η παραμόρφωση του ποδιού εξαιτίας του οιδήματος αλλά και ενός παρεκτοπισμένου κατάγματος. Παράλληλα τις περισσότερες φορές υπάρχει και σοβαρός τραυματισμός και των γύρω μαλακών μορίων.
Διάγωση
Οι απλες ακτινογραφίες μπορούν να διαγνώσουν το κάταγμα της πτέρνας. Ωστόσο λόγω της σύνθετης ανατομίας της πτέρνας καλό είναι να πραγματοποιείται και μια αξονική τομογραφία της πτέρνας για την καλύτερη απεικόνιση της φύσης του κατάγματος, των αρθρικών επιφανειών της πτέρνας και την πιθανή χειρουργική αποκατάσταση του κατάγματος.
Θεραπεία
Τα κατάγματα της πτέρνας όπως έχει ήδη αναφερθεί μπορεί να είναι αρκετά δύσκολο να αντιμετωπισθούν. Αυτά τα κατάγματα τις περισσότερες φορές έχουν σαν επιπλοκή τον μόνιμο περιορισμό της φυσικής μας δραστηριότητας, την καθυστέρηση στην επάνοδο της δουλειάς μας καθώς και μερικές φορές την αδυναμία να φορέσουμε ξανά παλαιότερα υποδήματά μας πριν τον τραυματισμό. Η θεραπεία χωρίζεται σε δυο κατηγορίες: συντηρητική και χειρουργική. Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται στην αποκατάσταση της αρθρικής επιφάνειας της πτέρνας με τον αστράγαλο και το κυβοειδές, την τοποθέτηση μοσχεύματος για την στήριξη και τέλος την τελική οστεοσύνθεση με ειδική πλάκα και βίδες. Μετά την χειρουργική επέμβαση αποφεύγεται η φόρτιση του ποδιού για 2-3 μήνες μετεγχειρητικά μέχρι να έχουμε την πώρωση του κατάγματος. Η συντηρητική θεραπεία συνίσταται στην τοποθέτηση κάποιου γύψινου νάρθηκα για 4 περίπου εβδομάδες για την βελτίωση των συμπτωμάτων, παγοθεραπεία, ανύψωση του σκέλους και αποφυγή φόρτισης για 2-3 μήνες. Η τεκμηριωμένη πάντως αντίληψη είναι ότι χειρουργούμε τα κατάγματα εκείνα που παρουσιάζουν καθίζηση της αρθρικής επιφάνειας της πτέρνας, για να αποφύγουμε μια γρήγορη εμφάνιση μιας μετατραυματικής οστεοαρθρίτιδας.
Τα κατάγματα πτέρνας παρουσιάζουν μια κακή πρόγνωση γιατί τις περισσότερες φορές είναι συντριπτικά και επηρεάζουν την συνολική ανατομική του ποδιού κατά αξιοσημείωτο τρόπο και συνοδεύονται από σημαντικές βλάβες του αρθρικού χόνδρου. Η χειρουργική αποκατάσταση είναι επιβεβλημένη περισσότερο σε νέους ανθρώπους και σε περιπτώσεις καθίζησης της αρθρικής επιφάνειας. Ο στόχος είναι η αποκατάσταση της αρχιτεκτονικής του οστού.
Αρκετά συχνά τα κατάγματα της πτέρνας είναι πολύ συντριπτικά με πολλά μικρά οστικά τμήματα που καθιστούν την χειρουργική επέμβαση και οστεοσύνθεση σχεδόν αδύνατη. Σ' αυτές τις περιπτώσεις ακολουθείται μια λειτουργική αποκατάσταση με πρώιμη κινητοποίηση του ποδιού αλλά χωρίς φόρτιση του σκέλους. Ο ασθενής πολύ γρήγορα ακολουθεί ένα πρόγραμμα κινησιοθεραπείας. Σε περίπτωση ανάπτυξης επώδυνης οστεοαρθρίτιδας στην υπαστραγαλική άρθρωση μια αρθρόδεση της υπαστραγαλικής είναι αναγκαία.
Οι επιπλοκές των καταγμάτων της πτέρνας είναι σημαντικές. Το οστούν μπορεί να παραμείνει πιο ογωδέστερο μετά το κάταγμα μόνιμα, πράγμα που σημαίνει επίσης πιο διογκωμένο πόδι. Η ποδική καμάρα είναι δυνατό να εξαφανιστεί. Χρειαζεται πολλές φορές η τοποθέτηση πάτων σιλικόνης μέσα στα υποδήματα για να νιώθουμε πιο άνετα κατά την βάδιση. Αν υπάρχουν βλάβες του χόνδρου είναι δυνατό να έχουμε την εμφάνιση μετατραυματικής οστεοαρθρίτιδας και πόνους στην περιοχή της ποδοκνημικής άρθρωσης. Οι πόνοι συνήθως είναι περισσότεροι κατά την βάδιση ή με τις αλλαγές του καιρού. Παράλληλα υπάρχει πολλές φορές μια δυσκαμψία στο πόδι μας, σημάδι αρχόμενης μετατραυματικής οστεοαρθρίτιδας. Η μετατραυματική αρθρίτιδα της υπαστραγαλικής άρθρωσης επέρχεται προοδευτικά στις περισσότερες περιπτώσεις, ανάλογα με την βαρύτητα της κάκωσης και τις χόνδρινες βλάβες.